Wat is slapeloosheid?
Slapen is gezond. Sommige mensen slapen lang, andere kort. Maar voor iedereen geldt: wie ‘s nachts goed slaapt, voelt zich overdag uitgerust en energiek. Af en toe slecht slapen is geen reden tot zorg. Maar als u vaak wakker ligt en daardoor overdag vermoeid bent, kan dat allerlei lichamelijke en psychische klachten veroorzaken.
Eén op de vijf Nederlanders van twaalf jaar of ouder slaapt naar eigen zeggen slecht. Slapeloosheid wordt ook wel ‘insomnia’ genoemd, wat letterlijk ‘geen slaap’ betekent.
De belangrijkste kenmerken van slapeloosheid zijn:
- Moeite met inslapen
- Regelmatig wakker worden
- Moeite om ’s nachts weer in te slapen na het wakker worden
- Zeer vroeg wakker worden en niet meer kunnen slapen
- Niet voldoende uitgerust zijn na de slaap
Meestal is slapeloosheid een tijdelijk bijverschijnsel van stress of ingrijpende emotionele gebeurtenissen, zoals het verlies van een dierbare of verandering van werk. Maar slapeloosheid kan ook chronisch zijn en een zware wissel trekken op uw leven. In dat geval kan slaaptherapie u helpen. Uw situatie vrijblijvend bespreken? Neem dan contact op met onze slaaptherapeut Evelien Seijger.
Hoe ontstaan slaapproblemen?
Oorzaken
Slaapproblemen kunnen door allerlei factoren ontstaan. Zo kunnen lichamelijke aandoeningen de slaap verstoren. Denk aan: pijn, jeuk, hoesten, plasdrang of neusverkoudheid. Soms spelen omgevingsfactoren een rol, zoals geluiden of teveel licht in de slaapkamer. Ook het gebruik van drugs, alcohol en sommige medicijnen kunnen slapeloosheid veroorzaken. Het vaakst is slapeloosheid het gevolg van spanningen en zorgen. Drukke dagelijkse bezigheden, werkstress, onverwerkte emoties of zelfs een spannende film kunnen slaapproblemen veroorzaken. Meestal gaan die vanzelf voorbij, maar als de slapeloosheid lang aanhoudt, ontstaat er een vicieuze cirkel.
Vicieuze cirkel
Door oververmoeid overdag, functioneert u minder goed. U bent sneller geïrriteerd en voelt mogelijk ook verdriet en boosheid. Spanningen lopen hierdoor verder op. De slapeloosheid blijft zo voortduren en het is lastig om dat patroon zelf te doorbreken.
Op korte termijn kunt u door slapeloosheid de volgende klachten ervaren:
- Sneller geïrriteerd en prikkelbaar
- Sneller emotioneel
- Vermoeidheid
- Concentratie- en geheugenproblemen
- Neerslachtigheid
- Darmklachten
- Hoofdpijn
- Pijnlijke spieren door verhoogde spierspanning
Op lange termijn kan slapeloosheid grote gevolgen voor de gezondheid hebben. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat mensen met slaapproblemen een hogere kans hebben op depressie, overgewicht en suikerziekte en vatbaarder zijn voor infecties, omdat het afweersysteem minder goed werkt. Een goede nachtrust is dus net zo belangrijk voor de gezondheid als goede voeding en voldoende lichaamsbeweging.
Verschillende slaapstoornissen
Te weinig slaap kan uw leven ontregelen, maar ook teveel slaap heeft negatieve effecten. In beide gevallen bent u overdag erg moe. Een kort overzicht van verschillende slaapstoornissen:
Insomnie/insomnia
Deze chronische slapeloosheid is de meest voorkomende slaapstoornis. We spreken pas van insomnie/insomnia als de klachten drie maanden of langer aanhouden.
Hypersomnie
Mensen met hypersomnie hebben langer dan een maand overdag moeite met wakker blijven. Ze slapen ’s nachts en overdag veel, maar blijven toch vermoeid.
Slaapapneu
Bij slaapapneu stopt de ademhaling ’s nachts een paar seconden tot een paar minuten. De patiënt schrikt vervolgens wakker en haalt hard snurkend adem. Door die onderbrekingen van de slaap, rusten deze mensen onvoldoende uit.
Narcolepsie
Plotselinge, onbedwingbare slaapaanvallen, ook op ongelegen momenten, zoals tijdens een gesprek of andere bezigheid. Ook kan een spierverslapping optreden, meestal bij een heftige emotie, zoals hard lachen of boosheid. Patiënten voelen zich doorlopend ernstig vermoeid.
Restless legs
Een irriterend, branderig gevoel in je benen. Bij het bewegen van de benen verdwijnt het nare gevoel. Maar liggen de benen stil, dan komen de klachten meteen terug. Vaak komen deze symptomen ’s avonds en ’s nachts voor en staan ze een goede nachtrust in de weg.
Slaapstoornissen & aandoeningen
Naast bovenstaand overzicht zijn er slaapstoornissen die samenhangen met psychische problemen, zoals een depressie, bipolaire stoornis, angststoornis of psychose. Ook kunnen slaapproblemen samenhangen met lichamelijke aandoeningen, zoals diabetes of een schildklieraandoening.